فرکانس رم یا سرعت رم چیست؟

همه ما به خوبی می دانیم که رم یکی از کلیدیترین قطعات کامپیوتر یا لپ تاپ محسوب میشود که عملکرد کلی سیستم رو تحت تاثیر قرار میدهد. معمولا کاربرها فقط به مقدار حافظه رم توجه دارند و به فرکانس آن خیلی توجه نمی کنند. در این مقاله قصد داریم فرکانس رم یا سرعت رم را مورد بررسی قرار دهیم ؛ اما در ابتدا باید در مورد  رم و کارکردش توضیحاتی دهیم:

رم (RAM ) چیست و وظیفه آن چیست؟

رم مخفف Memory Access Random است که تحت عنوان"حافظه ی دسترسی تصادفی" ترجمه می شود. این قطعه اجازه ی خوانده شدن یا نوشته شدن Written or Read اطلاعات با سرعت بسیار بالا را فراهم میکند؛ به گونه ای که برایش اهمیت ندارد اطلاعات در کدام بخش از حافظه ذخیره شده اند. اما در مقابل، در تجهیزات ذخیره سازی مانند هارد دیسک یا DVD ،مقدار زمانی که صرف خواندن یا نوشته شدن اطلاعات میشود، به محل فیزیکی این دیتاها بستگی دارد؛ به دلیل اینکه  محدودیتهای مکانیکی قطعات مثل شتاب و تاخیر در چرخش بازوها روی سرعت گردش اطلاعات تاثیر میگذارند. رم در واقع نوعی حافظه متغیره که در صورت قطع شدن برق، تمام اطلاعاتی که روی آن ذخیره شده بود از دست میدهد.

« رم حافظه ای است که دیتاهای اخیر روی آن ذخیره میشوند تا پردازنده دسترسی فوری به آنها را داشته باشد. سرعت رم بسیار بالاتر از هارد درایو و حتی SSD است.»

---

انواع رم

رم به دو دسته ی کلی SRAM و DRAM تقسیم میشود که هرکدام از این دو دسته، ویژگیهای خاص خودشان را دارند. تولید SRAM ( Static RAM) هزینه ی بیشتری دارد اما این نوع رم نسبت به (DRAM (Dynamic RAM سریعتر و کم مصرفتر است. در کامپیوترهای امروزی از SRAM به عنوان حافظه کش CPU استفاده میشود. از طرف دیگه DRAM به دلیل ارزان بودن، بازار حافظه های موقت کامپیوترها رو در اختیار گرفته است. اما ویژگی مشترک این دو نوع رم، از دست رفتن اطلاعات با هربار خاموش یا ریست شدن کامپیوتر است.

---

ویژگی های فنی رم

معمولا رم ها اسمی طولانی دارند که در آنها ویژگیهای اصلیشان بیان شده است. برای انتخاب رم مناسب باید با این ویژگیها آشنایی داشته باشید و بدانید هر کدام از آنها چه تاثیری روی عملکرد این قطعه به جا میگذارند. به طور کلی 8 پارامتر مختلف، کارایی و کیفیت رم را تعیین می کنند که در ادامه آنها را توضیح می دهیم.

• مقدار حافظه
• دسته بندی DDR
• فرکانس
• CAS latency
• پهنای باند حافظه
• پشتیبانی از اورکلاک
• پخش کننده گرمایی
• پشتیبانی از RGB

---

مقدار حافظه Size Memory

اولین و مهمترین معیاری که برای انتخاب رم باید مورد توجه قرار داده شود، مقدار حافظه ی آن می باشد. برای عملکرد روان لپ تاپ یا کامپیوتر، شما حداقل به 8 گیگابایت حافظه ی رم احتیاج دارید که این مقدار با توجه به کارهای سنگینی که با سیستم خودتان انجام میدهید، ممکن است به 16 یا 32 گیگابایت هم برسد.

---

دسته بندی DDR  یا Double Data Rate Classification

اصطلاح Rate Data Double به استفاده ی همزمان از نقاط اوج و فرود Signal Clock در سیکل انتقال دیتا اشاره دارد که باعث دو برابر شدن سرعت حافظه میشود. سرعت انتقال اطلاعات در هر نسل از DDR بهبود پیدا کرده است و مصرف انرژی  نسبت به نسل قبلی پایین آمده است. اکثر مادربردهای کنونی از رم DDR4 پشتیبانی میکنند.

«واحد درست برای اندازهگیری سرعت رم، s/MT ( s/Transfers Mega ) یا مگاترنسفر بر ثانیه هست. چون که ممکنه یک رم خاص، فرکانس 3200 مگاهرتز رو بهعنوان ویژگی خودش اعالم کنه اما در واقع منظورش انجام دو انتقال در هر سیکله که در این صورت سرعت پایه در واقع 1600 Mhz هست.»

---

فرکانس رم (Frequency – Clock Speed)

فرکانس رم بیشینه ی دستورهایی رو مشخص میکند که در هر ثانیه توسط این قطعه اجرا میشود. واحد اندازه گیری فرکانس رم، مگاهرتز هست. در ادامه به طور جداگانه در مورد فرکانس رم توضیح می دهیم.

---

تاخیر (CAS Latency) CAS

 CAS یا Latency Strobe Address Column که به CL هم معروف است، مقدار زمان بین ارسال دستور خواندن به رم و زمانی است که اطلاعات در دسترس هستند. CL براساس تعداد دفعات بر نانو ثانیه (ns) محاسبه میشود. معمولا در مشخصات رم مقدار تاخیر CAS را مشخص می کنند. مثال در این نمونه 38-18-18-CL16 ،تاخیر CAS رم 16 هست که اعلام می کند برای کامل شدن عملیات خواندن، 16 بار Cycle Clock لازم است

---

پهنای باند حافظه (Bandwidth Memory)

سرعتی که رم در آن بازه میتواند فرآیند نوشتن یا خواندن اطلاعات را با پردازنده به پیش ببرد. پهنای مسیر انتقال داده، سرعت فرکانس و تعداد انتقال در هر سیکل، عوامل تعیین کننده در پهنای باند حافظه هستند. مثال یک رم DDR4 با سرعت 3200 مگاهرتز، پهنای باندی معادل 25600 مگابایت بر ثانیه دارد؛ یعنی پهنای باند هر رم 8 برابر فرکانس آن می باشد.

---

کانال های حافظه (Channels Memory)

کانال های حافظه، مسیرهای الکتریکی بین RAM و CPU هستند که اطلاعات را بین این دو قطعه جابه جا می کنند. بیشتر مادربردهای امروزی از 2 یا 4 کانال حافظه استفاده می کنند که باعث بالا رفتن سرعت عملکرد دستگاه میشود.

---

پخش کننده گرمایی (Sink / Spreader Heat)

رم های جدید، سرعت و ظرفیت حافظه بالایی دارند و در نتیجه گرمای زیادی تولید میکنند. بیشتر RAM هایی که در سالهای اخیر تولید شدن به محفظه ای آلومینیومی مجهز هستند و توانایی پایین آوردن دما را دارند.

---

RGB 

 بعضی از رم های گران قیمت بازار همراه با چراغهای LED عرضه می شوند که توانایی تولید رنگهای مختلف را دارند. البته قبل از خرید RAM RGB مطمئن شوید که وقتی آن را نصب می کنید، دیده میشود یعنی قابل رویت باشد.

---

فرکانس رم یا سرعت رم چیست؟

همانطور که قبلا اشاره کردیم فرکانس رم برابر با حداکثر دستورهایی هست که رم در هر ثانیه میتواند مدیریت کند. به طور کلی فرکانس بالای رم، سرعت آن را تضمین می کند؛ اما این نکته را در نظر داشته باشید که رم باید توسط مادربرد و CPU پشتیبانی شود. یکی از اشتباهات رایج در مورد فرکانس RAM این است که اکثر کاربرها اون رو معادل سرعت رم می دانند؛ در حالی که فرکانس رم فقط یکی از عوامل تعیین کننده ی سرعت این قطعه به حساب می آید. هرچقدر تعداد سیکل هایی که رم در هر ثانیه اجرا میکند بیشتر باشد، مقدار دیتاهایی که ذخیره و خوانده می شود هم بیشتر است؛ در نتیجه سیستم عملکرد روان تری را به نمایش میگذارد. همیشه رابطه ی مستقیمی بین DDR بالاتر رم و تعداد سیکل هایی وجود دارد که آن قطعه تکمیل می کند. وقتی Ram های DDR2 ،DDR3 و DDR4 را با هم مقایسه می کنید، به این نکته توجه داشته باشید.

---

فرکانس رم و گیمینگ

در بحث گیمینگ، فرکانس رم بالاتر همیشه به معنی بهتر اجرا شدن بازی نیست. معمولا برای اجرای بازی های سنگین، ظرفیت رم از سرعت آن اهمیت بیشتری دارد و کمتر گیمی پیدا میشود که از حداکثر فرکانس رم بهره ببرد؛ بنابراین برای خرید لپ تاپ یا کامپیوتر گیمینگ حتما به کارت گرافیک و پردازنده بیشترین توجه ممکن را داشته باشید.

« پردازنده های اینتل به تکنولوژی 0.XMP2 مجهز هستند که اجازه ی بالا بردن فرکانس و اورکلاک را به RAM می دهند؛ از طرف دیگر پردازنده های Ryzen به خاطر معماری خاصی که دارند، با بالا رفتن فرکانس رم، عملکرد به مراتب قویتری را از خودشان به نمایش میگذارند.»